وجود سیستم آب گرم در هر ساختمانی الزامی است چه برای استفاده مستقیم یا برای استفاده رادیاتور و سیستمهای تهویه مطبوع. موتورخانه مرکزی یا پکیج یا آب گرم کن ایستاده برای این مورد کارایی دارند. به اتاق و یا بخش جداگانه ای از یک ساختمان که وظیفه نگهداری تجهیزات مکانیکی و الکترومکانیکی جهت گرمایش و سرمایش یک محیط مسکونی، اداری، صنعتی و … را به عهده دارد, موتورخانه می‌گویند.

در محیط‌های مسکونی کوچک برای راه اندازی موتور خانه یک اتاق کفایت می‌کند. ولی در مکان‌هایی با متراژ بالا مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها، کارخانه‌ها و … از چند اتاق برای راه اندازی موتور خانه استفاده می‌کنند.
محل قرار گرفتن موتور خانه معمولا در اتاق‌های زیر زمینی و یا اتاق‌های که دور از محیط شما باشند بهتر است.

همچنین باید بدانید که موتور خانه علاوه بر تامین گرمای محیط، آب گرم مورد نیاز شما را هم تامین می‌کند و همین امر باعث شده که طرفداران خود را داشته باشد.

نحوه عملکرد کلی موتورخانه

به صورت کلی طرز کار موتورخانه از سه جزء زیر تشکیل شده است:

مولد های حرارتی: در سیستم های حرارتی مولد های گرما دیگ یا بویلر ها هستند.

مبدل های حرارتی: گرمای تولید شده در مولد حرارتی از طریق مبدل های حرارتی به داخل ساختمان منتقل می شوند. مبدل های حرارتی به دو دسته کلی تقسیم می شوند که دسته اول جهت گرم کردن آب گرم مصرف داخل خانه هستند. مثل منابع کویلی، منبع دو جداره ، آبگرمکن صفحه ای و دسته دوم مبدل های حرارتی جهت گرم کردن واحد و ساختمان هستند مانند رادیاتور ها، فن کوئل ها و هواساز ها.

لوله های رابط: لوله های رابط نقش انتقال گرمای سیال به مبدل های حرارتی و بازگرداندن آن به مولد های حرارتی دارند.

دیگ یا بویلر ( مولد های حرارتی)

مهمترین بخش یک سیستم حرارت مرکزی دیگ یا بویلر است که نقش بسیار مهمی درنحوه عملکرد موتورخانه دارد. تمامی گرمایش یک ساختمان از این واحد گرفته می شود. بویلر به کمک دستگاهی به اسم مشعل آب داخلش را گرم می کند. آتش از طریق مشعل آتش در داخل بویلر ایجاد شده و آب پس از عبور از فضای گرم داخل بویلر به دما مورد نظر رسیده و پس از گردش داخل بویلر به سمت مصرف کننده ها حرکت می کند.

پس از آن که حرارت از طریق مبدل های حرارتی به فضای ساختمان وارد می شود، مجددا آبی که دمای خود را از دست داده و حرارت خود را به محیط منتقل کرده است مجددا به دیگ باز می گردد تا مجددا گرم شود. این فرآیند گردش آب در داخل دیگ و مبدل های حرارتی به صورت دائم انجام شده و تا زمانی که نیاز به آب گرم مصرفی و گرمایش ساختمان داشته باشیم, سیستم به همین صورت کار می کند.دمای آب موجود در دیگ به کمک ترموستات تنظیم می گردد.

پکیج

در ادامه مبحث موتورخانه مرکزی یا پکیج باید به معرفی پکیج دیواری بپردازیم. این ابزار یکی از راهکارهای پرطرفدار این‌روزها برای تأمین آب گرم و گرمای مورد نیاز ساختمان‌ها است که استفاده از آن مزایای زیادی دارد.اما باز هم برخی خانه‌ها هستند که هنوز از سیستم‌های گرمایش قدیمی مانند بخاری و… استفاده می‌کنند و برای تأمین آب گرم نیز به آب گرمکن‌های غول‌ پیکر پناه می‌برند

داشتن این ابزارها دردسرهای خاص خودش را دارد و هر کدام ممکن است به تعمیرات متفاوتی نیاز داشته‌ باشند. همچنین گرمای تولید شده توسط بخاری‌ها شاید برای بسیاری از افراد لذت بخش نباشد.

مزایای پکیج

• این مدل سیستم گرمایشی نسبت به دیگر مدل‌ها مصرف سوخت کمتری دارد و هزینه اجرا و راه‌اندازی فوق العاده پایینی دارد، همچنین نسبت به سیستم موتورخانه مرکزی نصب راحت تری دارد .
• راندمان کاری آن نسبت به مصرف سوخت ایده‌ آل است و اصلاً با سیستم مرکزی موتور خانه قابل‌ مقایسه نیست

تفاوت های موتورخانه مرکزی یا پکیج

در اصل قبل از مقایسه سیستم های موتورخانه مرکزی یا پکیج پارامترهای مهمتری وجود دارد که توسط ناظرهای تاسیسات ساختمان یا مهندسان مکانیک بررسی می شود مانند تعداد طبقات ، نوع سیستم تهویه مطبوع ، داشتن پیش ساخت های اجرای موتور خانه و نیاز مالکین و …

اما در کل برای بررسی و مقایسه این دو نوع سیستم میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

مصرف گاز : هر دو این سیستم ها با سوخت گاز کار می کنند. اما به دلیل نیاز و میزان گرمای تولیدی بیشتر در موتورخانه ها باید گفت میزان مصرف گاز موتورخانه ها در مقایسه با پکیج خیلی بیشتر است.

محل قرارگیری : موتورخانه ها به دلیل حجم زیاد لوازم جانبی و دیگ بخار و… و همچنین سروصدای ناشی از فعالیت آن باید در فضایی وسیع بیرون از ساختمان یا طبقات پایینی یک ساختمان تعبیه شود درحالی که پکیج جایی مانند یک کابینت در آشپزخانه یا تراس نیاز دارد.

امنیت و ایمنی : از آنجاییکه موتورخانه ها با منبع سوختی گاز یا گازوئیل کار می کنند از همین رو نیازمند نصب دودکش است. از آنجا که گازهای آلاینده از طریق دودکش در صورت نصب غیراستاندارد به محیط منتشر می شود می توان گفت موتورخانه ها می توانند برای محیط زیست مخاطره آمیز باشد.

البته پکیج هایی نیز وجود دارند که با دودکش هستند. در این موارد باید دائما دودکش آن بررسی شود. در صورت عدم رعایت نکات ایمنی گازهای تولید شده با پکیج می تواند منجر به مسمومیت و یا مرگ شود.

تولید صدا : مسلما در سیستم موتور خانه به دلیل وجود پمپ های آب و دیگ بخار صدای زیادی تولید میشود که در اکثر پروژه ها اتاق موتور خانه یا دیگ عایق بندی می شود ولی در کل صدای اولیه خیلی بالاتری نسبت به پکیج دارد.

هزینه های اولیه و جانبی : در مقایسه قیمت پکیج و موتورخانه می توان گفت که تفاوت قیمت در این دو دستگاه بسیار فاحش است. چرا که در کل عملکرد و نحوه نصب آن نیز کاملا تفاوت دارد. موتورخانه های مرکزی به دلیل اشغال فضای زیاد، لوازم جانبی زیاد، لوله کشی های جداگانه نصب و نگهداری مستمر طبیعتا در مقایسه با پکیج هزینه بیشتری نیاز دارد.

همچنین در سیستم پکیج مشاع نبودن مصرف انرژی و محاسبه آن به شکل مستقل برای هر واحد مسکونی یکی ازمزایای استفاده از پکیج می باشد .

نتیجه گیری

در کل انتخاب این نوع از سیستم در درجه اول نیازمند تایید ناظر تاسیسات و متخصصین این حوزه میباشد. و در درجه دوم باید گفت انتخاب موتورخانه مرکزی یا پکیج برعهده مالکین ساختمان است که آیا هزینه های خرید اولیه و نگهداری و سرویسهای دورهای کدام یک را می پذیرند.